Spelbeschrijving

Eufraat & Tigris / Euphrat & Tigris /

Introductie: Reeds ver voor Christus ontstonden aan de oevers van de Eufraat en de Tigris de eerste grotere nederzettingen. Zij vormden het begin van onze beschaving. Her en der ontstonden nieuwe koninkrijken en honderden jaren lang loste de ene dynastie de andere af. Gedurende deze hele periode ontwikkelde de mensheid zich ook verder. In dit spel probeer je koninkrijken in het gebied van de Eufraat en de Tigris te vormen en deze verder te ontwikkelen. Iedere speler probeert met behulp van de aanvoerders punten te verdienen op 4 gebieden. De speler die de macht het meest evenwichtig over deze gebieden weet te verdelen, zal het spel uiteindelijk winnen.

een spelsituatie

Voorbereiding: Het spelbord wordt midden op tafel gelegd. Op ieder vakje waarop een gevleugeld wezen staat afgebeeld, wordt een tempel en een schat (houtkleurig blokje) gelegd. De overige fiches worden in de buidel gedaan. Iedere speler kiest een dynastie en krijgt 4 leiders met hetzelfde symbool in verschillende kleuren, een zichtscherm en 2 rampfiches. Daarnaast pakt iedere speler nog 6 beschavingsfiches uit de buidel en legt deze achter zijn zichtscherm. Het overige spelmateriaal wordt naast het spelbord gelegd.

leiders

Een spelbeurt: Per beurt mag een speler 2 acties uitvoeren. Hierbij kan gekozen worden uit 4 acties:

1: Het (ver)plaatsen van een leider.

Een leider moet je altijd naast een tempel plaatsen. Zodra er een leider naast een tempel geplaatst is, is er sprake van een koninkrijk. In een koninkrijk mag er van elke kleur maximaal 1 leider aanwezig zijn. Er mogen dus in totaal maximaal 4 leiders in een koninkrijk staan, maar deze hoeven niet van dezelfde speler te zijn. Een leider verdient alleen overwinningspunten in zijn eigen kleur. De koning (zwarte leider) kan echter ook punten in een andere kleur verdienen, indien er geen leider van die kleur in het koninkrijk aanwezig is. Het is mogelijk dat er door het (ver)plaatsen van een leider 2 leiders van dezelfde kleur in een bestaand koninkrijk komen. Deze leiders moeten dan met elkaar de strijd aangaan om te bepalen welke leider in het koninkrijk mag blijven staan. Zij laten zich terzijde staan door zoveel mogelijk goden (= tempels). Hierbij worden de aangrenzende tempels van de leiders geteld en de eventuele tempels die uit de eigen voorraad aangevuld worden. De aanvaller wint indien hij een meerderheid heeft. De winnaar verdient een rood houten blokje en de verliezende leider verdwijnt van het spelbord. Deze kan later opnieuw geplaatst worden.

beschavingsfiches

2: Het leggen van een beschavingsfiche.

De zwarte, rode en groene fiches mogen op iedere plaats die grenst aan een koninkrijk geplaatst worden, zolang ze op het land gelegd worden. De blauwe fiches daarentegen mogen alleen en als enige op de rivier gelegd worden. Het fiche dat je legt, levert voor de desbetreffende leider een houten blokje (1 punt) op, tenzij met het fiche 2 koninkrijken worden verbonden. Als dit het geval is, kunnen er 2 dezelfde leiders in een samengevoegd koninkrijk terechtkomen. Nu proberen beide leiders zoveel mogelijk achterban van dezelfde kleur te verzamelen uit het oude koninkrijk en de reserves. De aanvaller wint indien hij een meerderheid heeft. Hij verdient daarbij zoveel houten blokjes van zijn kleur als de ander verliest aan achterban op het bord en diens leider. Dit kan dus flink oplopen en er kunnen grote delen van het koninkrijk van het bord verdwijnen.

een rampfiche en een verbindingsfiche

3: Het leggen van een rampfiche.

Je kunt een rampfiche op een beschavingsfiches leggen. Daarmee kan een beschavingsfiche worden verwijderd en eventueel een koninkrijk worden gesplitst. Op deze plaats mag in de rest van het spel geen fiche meer worden neergelegd.

4: Beschavingsfiches inruilen voor nieuwe fiches.

Je mag zoveel beschavingsfiches uit je geheime voorraad gedekt afleggen als je wilt. Je pakt hiervoor even zoveel nieuwe beschavingsfiches.

Aan het eind van je beurt ontvang je eventueel nog houten blokjes voor monumenten en vult iedere speler zijn voorraad beschavingsfiches aan tot 6.

monument

Tijdens je spelbeurt kunnen er zich nog enkele bijzondere situaties voordoen. Wanneer 4 beschavingsfiches van dezelfde kleur een vierkant vormen, kan dat direct  een monument worden. Een monument bevat 2 kleuren, waarvan 1 de kleur van de beschavingsfiches heeft. Elke beurt levert dit monument voor een aangrenzende leider van dezelfde kleur een houten blokje op. Dit is dus een lucratieve bron van inkomsten. Daarnaast zijn er aan het begin van het spel 10 schatten verspreid over het bord. Zodra er meer dan 1 in een koninkrijk zijn, komt deze meerderheid ten goede aan de aanwezige handelaar (de groene leider in het koninkrijk). Deze schatten zijn jokers, die bij de eindscore voor een willekeurige kleur kunnen worden ingezet. Een zwak punt in je ontwikkeling kan daarmee worden opgewaardeerd.

Het einde: Het spel is ten einde, zodra iemand zijn beschavingsfiches niet meer kan aanvullen, of als er nog maar 2 of minder schatten op het bord zijn. Vooral bij sterk groeiende koninkrijken kan dat laatste plotseling het geval zijn. Aan het eind van het spel worden de punten van de 4 afzonderlijke ontwikkelingsgebieden geteld en het gebied met je LAAGSTE score is je eindscore. Degene met de HOOGSTE eindscore wint. Het is dus de bedoeling op alle ontwikkelingsgebieden evenwichtig te groeien.

Waardering: Het spel speelt lekker weg. Je moet je aandacht op veel verschillende gebieden richten, terwijl je aan de andere kant juist vrij beperkt in je mogelijkheden bent door de fiches die je in je bezit hebt. Een gebrek aan tempels betekent vaak dat je moeilijk andere leiders kunt verdrijven. Daarnaast is het lastig om blokjes in een bepaalde kleur te genereren als je daar geen beschavingsfiches van hebt. Maar het spel kan plotseling omslaan. Als je denkt dat iemand een sterke positie heeft opgebouwd, kan deze positie toch ineens in verval komen. Verder zorgt het spel ervoor dat je zelden op alle vier de gebieden een sterke positie hebt. Dat heeft tot gevolg dat je op minimaal een van de gebieden een achterstand op gaat lopen. Je zult je aandacht dan op dat gebied gaan richten, waardoor je verdediging in de andere gebieden verzwakt. Al met al bieden de diverse mogelijkheden van het spel een goede uitdaging. Leiders komen, leiders gaan, maar de beschaving blijft bestaan. Dit spel heeft direct een plaatsje in mijn top 10 veroverd en het niet meer afgestaan. Top !

Opmerking : Het aantal kleine blokjes blijkt erg karig te zijn. Er moet regelmatig gewisseld worden door de spelers. Verder zijn de rampfiches slecht te onderscheiden van de andere fiches. Een tip die ik ergens gelezen heb: plak ze op een houten blokje. Dit werkt erg goed. Of laat anders het oorspronkelijke fiche onder het rampfiche liggen. (Maar daarmee voorkom je niet dat de rampfiches moeilijk uit te zoeken zijn). Tot slot is ook de bijgeleverde buidel waar de beschavingsfiches tijdens het spel in zitten, niet echt groot.

Aan het einde van zijn beurt krijgt een speler wiens leider verbonden is met een monument van zijn kleur, een blokje. Wat wordt hierbij verstaan onder 'verbonden' ? Moet de leider daadwerkelijk grenzen aan het monument of mag hij via diverse beschavingsfiches verbonden zijn met het monument (dus in hetzelfde koninkrijk zijn) ? Ikzelf zou voor de eerste optie kiezen, maar in sommige andere beschrijvingen lees ik de tweede interpretatie... Navraag heeft inmiddels opgeleverd dat het toch de tweede interpretatie moet zijn. Het is dus voldoende als een monument zich in het koninkrijk bevindt.

Strategie: Algemene richtlijnen geven is niet makkelijk. Het zal duidelijk zijn dat een monument van doorslaggevende betekenis kan zijn. Het kan echter gebeuren dat je geen plaatsje naast het monument kunt veroveren. Aarzel dan niet die mogelijkheid voor anderen weg te halen, door de vrije posities af te dekken met andere beschavingsfiches.

Wees beducht voor de volgende wisseltruc: Je hebt een leider in een koninkrijk staan, aangrenzend aan twee tempels. Een tegenspeler heeft een andere leider in hetzelfde koninkrijk staan, aangrenzend aan bijvoorbeeld vier tempels. Verder zijn er enkele losse tempels in het koninkrijk. Je tegenstander kan dan in één beurt zijn leider verplaatsen naar een losse tempel en zijn andere leider (met dezelfde kleur als jouw leider) op de opengevallen plaats tussen vier tempels zetten. Als hij daarnaast nog extra tempels in kan zetten, zal jouw leider waarschijnlijk het veld moeten ruimen. Een waarschuwing vooraf als je zelf deze truc wilt uithalen: mocht de verdediger wèl voldoende tempels in kunnen schakelen, dan laat je een vrije plaats open met vier tempels (!) voor de andere speler om zo het rijk binnen te dringen.

Vergeet niet op mogelijkheden te letten om schatten te verzamelen. Deze doen zich eerder voor dan je denkt. En als je denkt een grote voorsprong te hebben, dan is er een andere wisseltruc om het spel snel te laten eindigen. Doe al je fiches weg en neem 6 nieuwe en doe deze handeling nogmaals. Vooral tegen het einde van het spel is de kans dan groot, dat de buidel ineens leeg is.

Links:

• Hans im Glück

• Mayfair Games

• Chris Lawson's officiële FAQ

• Onofficiële uitbreiding voor Eufraat & Tigris

• FunAgain postorder

• Spellink  (in een nieuw venster) voor andere recensies over Eufraat & Tigris.

Naar overzicht van spelbeschrijvingen

Met dank aan Enrico voor het bijwerken van deze pagina en de afbeeldingen