Spelbeschrijving

Keythedral

Geschreven door: Enrico van Kessel

Introductie: Er wordt een kathedraal gebouwd in de velden bij Keytown. De inwoners van Keyland verzamelen de grondstoffen om de kathedraal te kunnen bouwen in de omliggende velden. Arbeiders die precies de goede materialen aanleveren die nodig zijn bij het bouwen, worden beloond met erezetels in de voltooide kathedraal. De duurste erezetels worden echter pas als laatste in de kathedraal neergezet. Wie aan het einde van het spel de hoogste waarde aan zetels en ongebruikte bouwmaterialen heeft, is de winnaar.

een spelerscherm

Voorbereiding: Elke speler krijgt een set van 5 hutjestegels, 10 arbeidersfiches, 3 hekken, een scherm en een overzichtskaart in de gekozen kleur. De jongste speler krijgt het startspelerfiche.
Midden op tafel wordt de kathedraaltegel gelegd met aan de 4 zijden daarvan de bossentegels en steengroeventegels met een 1 op de achterzijde. Hieromheen wordt het spelbord opgebouwd uit veldtegels en hutjestegels. Alle veldtegels met een getal kleiner of gelijk aan het aantal spelers worden geschud en gedekt op een stapel gelegd. De overige veldtegels worden terug in de doos gelegd. Te beginnen met de startspeler voert iedere speler achtereenvolgens 2 acties uit: Je pakt een veldtegel en sluit deze aan op een plaats naar keuze en je kiest één van je hutjes uit en sluit deze eveneens aan op een plaats naar keuze. Dat hoeft dus niet aangrenzend aan de zojuist geplaatste veldtegel te zijn. Hiermee wordt net zolang doorgegaan totdat alle veldtegels en hutjes op tafel liggen.

Het kathedraalbord wordt naast het zojuist opgebouwde spelbord neergelegd. De bouwtegels worden geschud en vervolgens gedekt op de vakjes met de overeenkomstige nummers gelegd. Alleen de bouwtegels met een 4 worden open gelegd. De resterende bouwtegels worden ongezien afgelegd. De werkvolgordestenen worden naast het kathedraalbord gelegd.

Ook het stadbord wordt naast het spelbord gelegd en de witte, paarse en gele ambachtblokjes worden op de overeenkomstige werkplaatsen gelegd. De grondstofblokjes worden in de voorraad (de doos) geplaatst. De wetkaarten worden geschud en gedekt op het wethouderveld geplaatst. De 2 bovenste wetkaarten worden dicht op de 2 'nieuwe wet'-velden gelegd.

2 velden met een rood hutje en een blauw huis

Een spelbeurt: Het spel verloopt met de klok mee en wordt gespeeld in een aantal rondes. Elke ronde bestaat uit 5 fasen.

Fase 1: Plaatsen van arbeiderfiches
De startspeler kiest als eerste een nummer. Uit alle huizen en hutjes met dat nummer vertrekken vervolgens arbeiders naar de aangrenzende velden. Om aan te geven in welk veld een arbeider staat, leg je een arbeidersfiche op het gekozen veld. Uit een huis vertrekken zelfs 2 arbeiders naar verschillende aangrenzende velden. Als er al een arbeider in een veld staat, dan mag je er niet nog een arbeider bijzetten. Het kan daardoor voorkomen dat je niet al je arbeiders een plaatsje kunt geven. Zij blijven in dat geval thuis.
Vervolgens kiest de volgende speler één van de overgebleven nummers, waarna uit de huizen en hutjes met dat nummer arbeiders vertrekken. Dit wordt herhaald tot alle nummers gekozen zijn.
 

arbeiderfiches
 

Fase 2: Ontvangen van grondstofblokjes
Je ontvangt één grondstofblokje uit de voorraad voor elk veld waar je een arbeidersfiche hebt liggen. De blokjes die je krijgt, komen overeen met het soort veld waarin je staat: zwart voor steengroeven, blauw voor meren, bruin voor bossen, groen voor boerderijen en rode blokjes voor wijngaarden. Als de blokjes op zijn, heb je pech en krijg je voor deze arbeider niets. De grondstofblokjes die je ontvangen hebt, leg je achter je scherm.

Fase 3: Gebruiken van grondstofblokjes
Tijdens deze fase kun je je grondstofblokjes gebruiken voor diverse acties:

1. Één zetel verwerven in de kathedraal: Door het betalen van de grondstof- en/of ambachtblokjes die op een bouwtegel in de kathedraal staan afgebeeld, kun je een zetel verwerven in de kathedraal. De grondstofblokjes leg je af in de voorraad en de bouwtegel leg je achter je scherm. Als de laatste bouwtegel van een serie gekocht is, wordt direct de volgende rij bouwtegels opengelegd. Deze tegels zijn iets duurder dan de voorgaande rij, maar leveren ook meer punten op.
    

het kathedraalbord

2. Één hutje verbouwen tot een huis: Door één zwart en één bruin blokje te betalen, kun je één van je hutjes verbouwen tot een huis. Hiertoe draai je het fiche met het hutje om. De volgende ronde kunnen er 2 arbeiders uit je huis naar de velden vertrekken om grondstoffen binnen te halen.
    
3. Één hek bouwen of verwijderen: Door het betalen van één bruin blokje kun je een hek bouwen, tegen betaling van twee rode blokjes kun je een hek verwijderen. Een hek dat verwijderd wordt, leg je af in de doos. Je kunt hierdoor maximaal 3 hekken bouwen gedurende het spel. Als er een hek staat tussen een hutje/huis en een veld, dan kan er geen arbeider vanuit dat hutje/huis naar het veld toe. Als een hutje of huis afgeschermd is van alle daaraan grenzende velden, dan gaat de inwoner verhuizen en moet de eigenaar het fiche op een andere plaats neerleggen.
    
4. Kopen bij de ijzersmid, glasmaker of goudsmid: In de loop van het spel is er ijzer (witte blokjes), glas (paarse blokjes) of goud (gele blokjes) nodig om een zetel in de kathedraal te kunnen verwerven. Deze blokjes kun je krijgen door 2 (ijzer), 3 (glas) of 4(goud) willekeurige blokjes te betalen aan de ambachtslieden op het stadbord. Deze ambachtblokjes leg je achter je scherm.
    
5. Ruilen met de handelaar: Tegen betaling van twee grondstofblokjes aan de voorraad, mag je één grondstofblokje (dus geen ambachtblokje!) naar keuze uit de voorraad pakken.

6. Een wetkaart verwerven: Iedere ronde zijn er twee wetkaarten beschikbaar. Een wet levert éénmalig voordeel voor jou op of een nadeel voor één of alle anders spelers. Een wetkaart mag op ieder moment in de fase waarop deze betrekking heeft, worden uitgespeeld. Als de wet toegepast is, wordt de wetkaart afgelegd. Als je een wetkaart koopt (tegen betaling van één grondstofblokje), mag je de rest van deze fase geen acties meer uitvoeren, uitgezonderd het uitspelen van een wetkaart die op fase 3 betrekking heeft.
    
7. Passen: Als je geen actie kunt of wilt uitvoeren, mag je passen. Kom je later in deze fase opnieuw aan de beurt, dan heb je opnieuw de keuze om een actie uit te voeren of te passen.

De fase is afgelopen als alle spelers achtereenvolgens hebben gepast of een wetkaart hebben gekocht. Heb je gepast en voert een speler na je wel weer een actie uit, dan mag jij dus ook weer een actie uitvoeren. Heb je eenmaal een wetkaart gekocht, dan is deze fase voor jou afgelopen en moet je wachten tot de andere spelers ook klaar zijn.

Fase 4: Verzamelen van arbeiderfiches
Je haalt je arbeidersfiches van de velden en legt deze achter je scherm. De werkvolgordestenen worden van het kathedraalbord gehaald en klaargelegd voor een nieuwe spelronde. Als één of beide wetkaarten gekocht zijn, worden er weer nieuwe wetkaarten gedekt op de wetvelden gelegd.

Fase 5: Wijzigen van startspeler
Het startspelerfiche wordt doorgegeven aan de linker buurman. Te beginnen met de speler links van de nieuwe startspeler, heeft iedere speler één kans om grondstof- of ambachtblokjes aan te bieden aan de startspeler om daarmee de nieuwe startspeler te mogen bepalen. Een speler moet een hoger bod uitbrengen dan het hoogste bod tot dan toe of passen. Als alle spelers een bod uitgebracht hebben, mag de startspeler bepalen of hij het hoogste bod accepteert. Gaat hij akkoord, dan ontvangt hij het geboden aantal blokjes van de betreffende speler. Gaat hij niet akkoord, dan moet hijzelf het aantal blokjes van het hoogste bod betalen aan de speler die het hoogste bod had uitgebracht.
De winnaar van deze biedronde mag bepalen wie de nieuwe startspeler wordt. Dat hoeft hij dus niet zelf te zijn!
 

enkele zetels met de bijbehorende kosten

Het einde: Als de laatste bouwtegel (en daarmee de laatste zetel in de kathedraal) verkocht is, eindigt het spel onmiddellijk. Je eindscore is de som van alle nummers op de bouwtegels plus de waarde van de ongebruikte ambacht- en grondstofblokjes die je nog bezit. Degene met de meeste punten wint het spel.

Waardering: Hoewel de hoeveelheid spelmateriaal anders doet vermoeden, is Keythedral zeker geen moeilijk spel. Na één of twee rondes heb je het spelsysteem wel in de gaten. Het spelbord is iedere keer anders en dat zorgt ervoor dat het spel steeds anders verloopt. Het begin is wat traag, maar als het spel eenmaal op gang is gekomen, bouwen de arbeiders in snel tempo aan de kathedraal. Jammer dat het thema niet duidelijk naar voren komt, maar dat maakt het spel niet minder leuk. Goed

Opmerking Enrico: Het spelmateriaal ziet er goed uit. Er is veel aandacht besteed aan het tekenwerk. Zelfs de 10 arbeidersfiches hebben ieder een aparte afbeelding, terwijl er ook voor gekozen had kunnen worden om deze allemaal hetzelfde te maken. Ook de spelerschermen zijn erg mooi getekend. Jammer dat de hutjestegels groter zijn dan de open ruimte tussen de veldtegels. Hierdoor komen de tegels op het spelbord uit elkaar te liggen, hetgeen er wat rommelig uitziet.

Keythedral kan ook in een korte variant gespeeld worden. Hierbij worden er minder bouwtegels gebruikt. Het spel duurt dan ongeveer een kwartier korter. Daarnaast wordt er ook nog een variant voor 2 spelers in de spelregels beschreven.

Het spelregelboekje begint met een leuke beschrijving van de achtergrond van het spel. Als je het spel aan het spelen bent, merk je hier helaas weinig meer van. Desondanks doet dit geen afbreuk aan het spel.

 De bijgeleverde buidel is helemaal overbodig.

In de Nederlandse vertaling van de spelregels is helaas een foutje geslopen. Op pagina 3 staat "(met het nummer onder)", maar dat moet zijn "(met het nummer boven)". De verduidelijking tussen haakjes maakt het dus alleen maar onduidelijker.

Het spelmateriaal is van prima kwaliteit. Alleen de huisjes zijn iets te groot geworden, waardoor de veldtegels niet goed op elkaar aansluiten. Slordig. Ook zijn enkele veldtegels in mijn exemplaar verkeerd om gesneden, zodat ze opvallen tussen de andere veldtegels. Dat kan van belang zijn bij het opbouwen van het speelveld.

Strategie: Het ruilen van grondstoffen met de bank is ongunstig. Zorg er daarom voor dat je bij het opbouwen van het spelbord aan veel verschillende soorten veldtegels ligt. Voorkom ook dat je concurrent van jezelf wordt, en leg je hutjes niet te dicht bij elkaar.

Let op de nummervolgorde. Het is niet erg om in de buurt van eenzelfde nummer te liggen als dat van je linkerbuurman is. Je bent in de meeste gevallen eerder aan de beurt dan hij. Andersom is het natuurlijk wel link om bij eenzelfde nummer te liggen als je rechterbuurman. Hij is meestal eerder aan de beurt dan jij.

In het begin van het spel is het verstandig om een aantal hutjes om te bouwen tot huisjes. Hierdoor krijg je meer arbeiders en ook meer grondstoffen.

Pas als de laatste bouwtegel van een rij verkocht is, wordt er een nieuwe rij bouwtegels opengelegd. Als je met je laatste grondstoffen een bouwtegel koopt, dan heb je deze spelronde geen gelegenheid meer om de nieuwe, duurdere tegels te kopen. De kans bestaat dat je tegenstanders hierdoor betere tegels kunnen kopen dan jij. Het is in dit geval vaak beter om je grondstoffen te bewaren en pas de volgende spelronde de bouwtegel te kopen.

Links: