Spelbeschrijving

Colosseum

Geschreven door: Sacha Husken

Introductie: Brood en Spelen, dat heeft de Romeinse keizer bevolen. Als organisator van grote spektakels in het Colosseum bouw je je theater op om meer en meer mensen te kunnen vermaken, hopelijk komt de keizer zelf ook... je wint het spel als jouw evenement het meeste toeschouwers trekt.

Voorbereiding: Het spelbord wordt centraal op tafel gelegd. De podia, de keizerlijke medailles, de star performers, de uitbreidingsstukken voor de arena's, de keizersloges en de seizoenskaarten worden samen met de dobbelstenen naast het bord gelegd. Elke speler krijgt een overzichtskaart, munten met een totale waarde van 30 en een aantal evenmentsfiches met een groene achterkant (afhankelijk van het aantal spelers). De spelers ontvangen ook 2 evenementsprogramma's; de resterende programma's worden naast het bord gelegd.
Op het bord: scorestenen op het scorespoor, arena's (kleur gekozen door de spelers) op de aangegeven startposities en op de marktplaats de resterende evenementsfiches met groene achterkant. De keizer, consuls en senatoren worden ook op hun startposities op het bord geplaatst. Tot slot wordt de rondesteen op vakje I gelegd.

Een spelbeurt:

Het spel wordt in 5 ronden gespeeld. Elke ronde bestaat telkens uit 5 fasen. De startspeler begint de eerste fase, vervolgens voeren de overige spelers ook deze fase uit (met de klok mee), waarna de volgende fase op dezelfde manier wordt gespeeld. De startspeler schuift door als alle 5 de fasen van een ronde zijn voltooid.

Fase 1. Investeren
Elke speler doet één van de volgende investeringen in zijn of haar theater:

Fase 2. Verkrijgen van evenementsfiches
Op de marktplaats in het midden van het speelbord worden bij opbod sets van 3 evenementsfiches verkocht, waarbij in principe elke speler elke ronde zijn voorraad kan aanvullen.
De evenementsfiches zijn de 'ingrediënten' die je nodig hebt om een spektakel op te voeren: gladiatoren, schepen, musici, komedianten, priesters, paarden, leeuwen, strijdwagens, kooien, fakkels, decorstukken en decoraties.

De startspeler doet een openingsbod op de set van zijn keuze (minimaal 8 muntstukken). Met de klok mee bieden de andere spelers. Er wordt met zo lang geboden tot alle spelers behalve één gepast hebben. Het geboden geld wordt door de winnaar van de veiling aan de bank betaald.
Als de winnaar van de veiling degene de startspeler was, wordt de markt aangevuld (eerst met de resterende fiches met groene achterkant, daarna die met de oranje achterkant). De volgende speler start dan de nieuwe biedronde. Als het niet de startspeler was die de veiling won, wordt de markt niet aangevuld en doet de startspeler een bod op één van de sets fiches die er nog liggen. Elke speler mag per ronde maar één set fiches kopen.

Fase 3. Ruilen van evenementsfiches
Als je in je voorraad evenementsfiches hebt die je niet kunt/wilt gebruiken, kun je die in deze fase ruilen. Beginnend bij de startspeler krijgt iedereen de kans om van andere spelers te kopen, eigen fiches te verkopen of te ruilen.

een prachtig programma met veel muziek en paarden

Fase 4. Uitvoeren van een evenement
Het uitvoeren van een evenement vindt plaats in 3 stappen.

senator, consul en keizer

Stap 1: Aantrekken van keizer, consuls en senatoren.
Omdat je evenement meer toeschouwers trekt als er een hoogwaardigheidsbekleder aanwezig is, probeer je een of meer van hen in je theater te krijgen. Dat doe je door met één dobbelsteen te gooien en één van de hoogwaardigheidsbekleders zoveel stappen te verplaatsen als de dobbelsteen aangeeft. Als de keizer in je theater komt, neemt hij 7 extra toeschouwers mee, de consuls brengen er 5 en de senatoren 3.
Als je een keizersloge in je arena hebt mag je met 2 dobbelstenen gooien en 1 of 2 hoogwaardigheidsbekleders verplaatsen.
Als een hoogwaardigheidsbekleder eindigt op een van de startposities (de gekleurde vlakjes op het spoor) dan ontvang je een keizerlijke medaille (wat kun je doen met een keizerlijke medaille? Zie onderaan bij extra informatie).

twee kleinere evenementen, de cavalerie van Spartacus en een toneelstuk

Stap 2: Produceren van het evenement.
Je kondigt aan welk van de programma's in je bezit je gaat uitvoeren (je kunt 1 programma per keer uitvoeren). Let goed op dat je arena groot genoeg is het programma uit te voeren! Vervolgens leg je de benodigde evenementsfiches bij het programma. Je hoeft niet een complete set fiches voor een programma te hebben: met minder fiches kun je het programma ook uitvoeren maar dan komen er minder toeschouwers.

star performers

Stap 3: Toeschouwers tellen.
Vervolgens tel je het aantal toeschouwers. Let daarbij op:
● aantal toeschouwers dat de programma-kaart aangeeft. Elk programma heeft een maximum aan potentiële toeschouwers. Als je niet alle evenementsfiches bij elkaar hebt weten te krijgen, komen er minder toeschouwers.
● Voor elk verschillend programma dat je in een vorige ronde hebt uitgevoerd: 5 toeschouwers extra.
● Voor elke seizoenskaart in je arena: 5 toeschouwers extra.
● Voor elke star performer (zie hieronder bij extra informatie) in je programma: 4 toeschouwers extra.
● Hoogwaardigheidsbekleders in je arena. Keizer: 7 toeschouwers extra, consul: 5 toeschouwers extra, senator: 3 toeschouwers extra.
● Voor elk podium (zie hieronder bij fase 5): 3 toeschouwers extra.
● Als je een keizerlijke medaille die je inlevert: 3 toeschouwers extra.
De totale score aan toeschouwers krijg je uitgekeerd in geld en vastgelegd op het scorespoor. Op het scorespoor wordt alleen bijgehouden wat je hoogste score is. Als je in een ronde minder punten scoort dan in de ronde ervoor, blijft de scoresteen staan op het hogere puntenaantal. De scores in verschillende rondes worden dus niet bij elkaar opgeteld. Het gaat erom in één van de rondes het evenement te organiseren met de meeste toeschouwers, het maakt niet uit in welke ronde je dat voor elkaar krijgt!

een leeuwengevecht hoort natuurlijk in de arena

Fase 5. Sluitingsceremonie
Aan het einde van de ronde ontvangt de speler die in die ronde het grootste spektakel heeft georganiseerd een podium. In de volgende rondes trekt het podium steeds 3 extra toeschouwers.
De puinhopen van het georganiseerde evenement worden opgeruimd: elk van de spelers verliest daarbij één van de ingezette evenementsfiches (het is natuurlijk onvermijdelijk dat er gladiatoren overlijden of decoraties vernield worden...).
Tot slot: de speler die het laagst op het scorespoor staat, mag van de speler die zojuist een podium heeft ontvangen een evenementsfiche opeisen. 

Het einde:

Na 5 ronden eindigt het spel. De winnaar is degene die in één van de gespeelde rondes het evenement heeft georganiseerd met de meeste toeschouwers.

Nog wat extra informatie:
De evenementsfiches die op de markt door middel van een veiling verkocht worden zijn meestal de standaard fiches (gladiatoren, paarden etc.). Er zijn ook een aantal bijzondere fiches:
● jokers (4), kunnen als elk gewenst fiche worden ingezet
● keizersfiches (4), de koper van dit fiche ontvangt een keizerlijke medaille
● extra actie (4), met dit fiche kun je in de investeringsfase een extra aankoop doen. Het is ook mogelijk dit fiche in te ruilen voor een keizerlijke medaille.

Star performers: als je als eerste 3 of meer evenementsfiches weet te verzamelen van één van de levende 'ingrediënten' van de programma's krijg je de star performer. Dit geldt dus niet voor decorstukken, kooien, strijdwagens en decoraties. Je verliest de star performer als een andere speler meer fiches verzamelt of als je fiches verliest waardoor je er minder dan 3 overhoudt. Als een gelijke stand tussen 2 of meer spelers ontstaat, gaat de star performer naar niemand.

Keizerlijke medailles kunnen worden ingezet om een extra aankoop te doen in de investeringsfase (daarvoor zijn 2 medailles nodig). Ze kunnen ook worden ingezet om in fase 4 3 extra toeschouwers te trekken of om een hoogwaardigheidsbekleder 1 tot 3 stappen vooruit of achteruit te verplaatsen. Ook kan een medaille worden ingewisseld voor 6 muntstukken. 

Waardering: Colosseum is niet direct een spel voor beginners: er is erg veel spelmateriaal en om in de laatste ronde een groot programma te kunnen uitvoeren moet je goed plannen welke investeringen je doet. De geluksfactor is beperkt tot wat er op de markt wordt aangeboden. Voor de gevorderde speler (vooral voor de rekenaars) een uitdaging. Het feit dat het spelmateriaal er buitengewoon mooi uitziet, draagt zeker ook bij aan het speelplezier. Aanrader.

De speelduur is vaak een stuk langer dan op de doos staat vermeld. Vooral als er spelers meedoen die het spel voor het eerst spelen, haal je met gemak het dubbele van de aangegeven speelduur.

De dobbelstenen hebben Romeinse cijfers. Helaas zijn deze wit op een blanco dobbelsteen, zodat het resultaat vaak lastig te zien is. De opdruk had beter zwart kunnen zijn. Tevens is het even wennen om IV en VI op de kop van elkaar te onderscheiden. Tijdens het spel valt de geluksfactor van de dobbelstenen best mee, maar de laatste ronde kunnen ze wel de beslissing zijn tussen winst en verlies. Haal je net wel of net niet de keizer in je arena. Die 7 punten kunnen bij spelers die aan elkaar gewaagd zijn zeker wel de doorslag geven. 

Op de website van Days of Wonder kun je een interview vinden met de twee auteurs van dit spel.

het evenementenoverzicht

Strategie: Planning is in dit spel, vooral in de investeringsfase, van groot belang. Er zijn maar 5 rondes en als je in de laatste ronde een groot programma wilt uitvoeren moet je in elk geval 2 keer een arena-uitbreiding kopen en programma. Dat zijn dus al 3 rondes. Om genoeg geld voor bij elkaar te krijgen zul je ook nog in de eerste twee rondes een redelijk programma neer moeten zetten, daarvoor heb je in elk geval een seizoenskaart voor nodig (weer een investeringsronde). De beperkte kansen om een extra investering te doen, moet je dus met beide handen aangrijpen.

Links:

• Days of Wonder

• Wolfgang Kramer

• FunAgain postorder

• Spellink  (in een nieuw venster) voor andere recensies over Colosseum.

Naar overzicht van spelbeschrijvingen

Met dank aan Hodin voor een recensie exemplaar.
Met dank aan Sacha voor de beschrijving